Năm 2014, EVN đặt mục tiêu toàn tập đoàn sản xuất kinh doanh điện có lãi, đồng thời, huy động và đầu tư 123.654 tỷ đồng (khoảng 6 tỷ USD), tăng 17,3% so với năm 2013. Để đạt mục tiêu này, yếu tố quan trọng là giá điện phải ở mức hợp lý, giúp EVN cân đối nguồn lực và không phải bù lỗ lớn.
Giá điện thấp không chỉ gây khó khăn cho bản thân ngành điện trong việc cân đối tài chính mà còn khiến các nhà đầu tư không mặn mà với ngành điện. Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Sẽ công khai toàn bộ chi phí giá điện
Hiện nay, giá đầu vào của sản xuất điện (nhất là than) là một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất tới việc tăng giá điện. Trước đây, than bán cho điện chỉ bằng khoảng 60% -70% giá thành sản xuất than thì năm 2013 đã bằng với giá thành, năm 2014, giá than bán cho điện sẽ thực hiện theo giá thị trường. PVN cũng đang kiến nghị tăng giá khí đốt cho sản xuất điện. Điều đó cũng có nghĩa là, EVN sẽ phải mua điện từ các nhà máy nhiệt điện với giá cao hơn năm 2013. (hiện nhiệt điện chiếm tới 45,9% tổng công suất lắp đặt toàn hệ thống). Trong khi giá điện bán ra vẫn chưa theo kịp thị trường.
Giá điện thấp không chỉ gây khó khăn cho bản thân ngành điện trong việc cân đối tài chính mà còn khiến các nhà đầu tư không mặn mà với ngành điện.
Bỏ bao cấp giá điện, đưa giá điện theo kịp thị trường sẽ buộc cả xã hội phải nâng cao tinh thần tiết kiệm điện, nâng cao hiệu quả sử dụng, loại bỏ các công nghệ lạc hậu tiêu hao điện. Tuy nhiên, vấn đề nhiều người quan tâm không phải là việc có tăng giá điện hay không mà quan trọng hơn là giá điện có minh bạch để bảo đảm quyền lợi cho cả nền kinh tế, nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng?. Bởi lẽ, người tiêu dùng chỉ có thể chấp nhận giá điện tăng khi giá vật tư đầu vào tăng chứ không thể bù lỗ cho những vấn đề khác.
Theo các chuyên gia kinh tế, hệ thống điện hiện có rất nhiều nguồn phát, từ thủy điện, nhiệt điện (than, dầu khí) tới điện nhập khẩu… Giá thành sản xuất điện hiện nay chưa được tính toán cụ thể và cân đối bù trừ đối với từng nguồn phát điện trên hệ thống. Vì vậy, muốn minh bạch giá điện, trước tiên phải minh bạch được giá thành sản xuất điện, giá truyền tải và phân phối điện.
Để công khai, minh bạch giá điện, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành khung giá bán lẻ điện bình quân (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng) giai đoạn 2013-2015, theo đó giá sàn sẽ là 1.437 đồng và giá trần 1.835 đồng một kWh. Ngày 22/4/2014, Bộ Công Thương cũng đã ra Chỉ thị số 11/CT-BCT về việc tăng cường công khai, minh bạch giá điện theo cơ chế thị trường, bao gồm giá bán điện và giá truyền tải, báo cáo quyết toán tài chính (có kiểm toán) và kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, việc trích lập và sử dụng các quỹ; các khoản đóng góp cho ngân sách nhà nước; các khoản thu nhập và thu nhập bình quân của người lao động; thù lao, tiền thưởng và thu nhập bình quân hàng tháng của năm trước liền kề đối với từng viên chức quản lý DN.
Minh bạch giá điện sẽ thúc đẩy thị trường phát điện cạnh tranh
Theo các chuyên gia, giá thành sản xuất điện cao trong khi việc điều chỉnh giá bán điện chưa thực sự theo thị trường đã gây không ít khó khăn, tạo áp lực lớn cho EVN trong nhiều năm qua. Vì vậy, việc công khai thông tin về giá điện là việc làm cần thiết và có lợi cho ngành Điện. Bởi lẽ, nếu giá thành sản xuất được công khai minh bạch, sẽ giúp khách hàng sẽ được giám sát một cách rõ ràng các chi phí đầu vào của EVN, từ đó mới có cơ sở cho việc tính toán giá bán điện (đầu ra). Khi đó, nếu giá điện điều chỉnh theo cơ chế thị trường thì tránh được những thắc mắc, hoài nghi không đáng có.
Theo ông Phạm Lê Thanh - TGĐ EVN, thời gian qua, việc công khai, minh bạch giá điện đã được EVN rất chú trọng triển khai. Đó là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy thị trường phát điện cạnh tranh và tiến tới là thị trường điện bán buôn, bán lẻ hình thành và phát triển đúng hướng.Tuy nhiên, để thực hiện tốt chỉ thị của Bộ Công Thương, EVN đang tiếp tục xây dựng kế hoạch tuyên truyền về giá điện một cách công khai, minh bạch, thường xuyên, rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Ông Đặng Huy Cường - Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) cho biết: Cục Điều tiết điện lực sẽ chủ trì, phối hợp với các đơn vị phân công thực hiện các công việc cụ thể liên quan tới nội dung, thời gian công khai, minh bạch đối với giá điện, các yếu tố cấu thành giá điện và việc điều chỉnh giá điện như yêu cầu tại Chỉ thị số 11/CT-BCT.