Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Thành. Ảnh: Ngọc Thọ
Kỳ 1: Thực tiễn đòi hỏi
Theo định nghĩa của Chương trình môi trường Liên hiệp quốc (UNEP) thì Kinh tế xanh (Green Economy) có nghĩa là nền kinh tế nhằm cải thiện hạnh phúc con người, công bằng xã hội và giảm thiểu đáng kể những nguy cơ kiệt quệ về môi sinh… làm chậm lại sự gia tăng của hàm lượng carbon và ngăn chặn biến đổi khí hậu, có lợi cho sức khỏe con người, bảo đảm tính chịu đựng của hành tinh và sự sống còn của nhân loại. Kinh tế xanh gồm 11 lĩnh vực: Nông nghiệp, Lâm nghiệp, Ngư nghiệp, Du lịch, Xây dựng, Kinh tế đô thị, Giao thông, Nghiên cứu năng lượng tái tạo, Chế biến, Chất thải và Nguồn nước.
Những năm gần đây, việc lựa chọn phương thức này được nhiều nước đặc biệt quan tâm, nhất là tại những nước đang phát triển. Dựa trên những mô hình và cơ sở nghiên cứu khoa học đã được thực hiện thành công, tăng trưởng xanh chính là bước khởi đầu cho nền kinh tế mang những yếu tố bền vững đó. Ở đây, đáng lưu ý là nó mang lại những mặt tích cực nhất là bền vững cả kinh tế, bền vững xã hội và bền vững sinh thái.
Nói như vậy để thấy tuy các khái niệm có cách diễn đạt khác nhau nhưng tựu trung lại có những điểm chính là: Kinh tế xanh chính là nền kinh tế thân thiện với môi trường, giảm phát thải khí nhà kính để giảm thiểu biến đổi khí hậu; kinh tế xanh là nền kinh tế tăng trưởng theo chiều sâu, hao tổn ít nhiên liệu, tăng cường các ngành công nghiệp sinh thái, đổi mới công nghệ; kinh tế xanh là nền kinh tế tăng trưởng bền vững, xóa đói giảm nghèo và phát triển công bằng.
Tăng trưởng xanh là tăng trưởng của GDP tùy thuộc vào những điều kiện xanh, và tập trung những lĩnh vực xanh như những động lực tăng trưởng. Tăng trưởng của nền kinh tế xanh là tăng trưởng xanh. Tăng trưởng xanh thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế đồng thời đảm bảo các nguồn tài sản tự nhiên tiếp tục cung cấp các tài nguyên và dịch vụ môi trường thiết yếu cho cuộc sống. Để thực hiện điều này, tăng trưởng xanh phải là nhân tố xúc tác trong việc đầu tư và đổi mới, là cơ sở cho sự tăng trưởng bền vững và tăng cường tạo ra các cơ hội kinh tế mới.
Với Việt Nam, ngày 25/9/2012, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã phê duyệt Quyết định 1393/QĐ-TTg “Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011-2020 và tầm nhìn đến năm 2050”. Với quan điểm tăng trưởng xanh phải do con người và vì con người, dựa trên tăng cường đầu tư vào bảo tồn, phát triển và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn tự nhiên, giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện nâng cao chất lượng môi trường để phát triển kinh tế bền vững, dựa trên cơ sở khoa học hiện đại và phù hợp với điều kiện Việt Nam. Mô hình tăng trưởng xanh của Việt Nam dựa vào quá trình thay đổi các mô hình tăng trưởng khác, tái cơ cấu nền kinh tế nhằm khai thác tối đa lợi thế cạnh tranh, tăng hiệu quả kinh tế và khả năng cạnh tranh thông qua nghiên cứu và ứng dụng công nghệ tiên tiến, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, góp phần giảm nạn đói nghèo, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Kết luận của Hội nghị TW3 khóa 11 cũng đã khẳng định: “Ðổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, bảo đảm phúc lợi và an sinh xã hội, bảo vệ tài nguyên và môi trường”. Như vậy, những định hướng tăng trưởng, phát triển mà Ðảng ta lựa chọn hoàn toàn phù hợp với những tiêu chí của tăng trưởng xanh và mô hình kinh tế xanh mà thế giới đang triển khai. Quyết định 1393/QĐ-TTg đã đề ra 4 nhiệm vụ quan trọng là: Xây dựng thể chế và kế hoạch tăng trưởng xanh tại từng địa phương; giảm cường độ phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo; xanh hóa sản xuất; xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.
Trao đổi với phóng viên, Ủy viên Trung ương Đảng - Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố Hải Phòng Tiến sỹ Nguyễn Văn Thành cho hay, cũng như các tỉnh thành khác của Việt Nam, Thành phố Hải Phòng hiện đang đối mặt với những bài toán và thách thức không nhỏ. Đó là công nghệ sản xuất lạc hậu, chậm đổi mới, tiêu tốn còn nhiều năng lượng, điện, nước, năng suất cũng như chất lượng sản phẩm còn thấp, còn phát sinh nhiều chất thải gây ô nhiễm suy thoái môi trường, phát thải khí nhà kính cao…
“Ngoài ra, trong sử dụng năng lượng thì vẫn phải sử dụng năng lượng có nguồn gốc hóa thạch lớn, đặc biệt là than. Bên cạnh đó, ngành sản xuất năng lượng sạch cũng chưa phát triển như là năng lượng gió, mặt trời, sinh khối, địa nhiệt, điện hạt nhân còn thiếu vắng. Một số ngành kinh tế thân thiện với môi trường thì gặp khó khăn về nguồn vốn, đầu ra của sản phẩm thiếu ổn định và lợi thế cạnh tranh, lợi nhuận không cao..” - Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Thành nhìn nhận.
Mục tiêu của Hải Phòng là thành phố Cảng xanh. Ảnh: Ngọc Thọ
Kết luận số 72-KL/TW của Bộ Chính trị đã xác định phương hướng mục tiêu phát triển Thành phố Hải Phòng trong giai đoạn tới là phát huy tối đa các nguồn lực, lợi thế để xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố Cảng xanh, văn minh, hiện đại, trung tâm dịch vụ, công nghiệp lớn có sức cạnh tranh cao; và là trọng điểm phát triển kinh tế biển của cả nước; trung tâm giáo dục - đào tạo, y tế và khoa học - công nghệ của vùng duyên hải Bắc Bộ; Hải Phòng trở thành đầu mối giao thông quan trọng của cả nước, cửa chính ra biển của các địa phương phía Bắc và hành lang kinh tế Việt Nam - Trung Quốc; đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng nâng cao. Đặc biệt, Hải Phòng phải đóng vai trò là một pháo đài bất khả xâm phạm về quốc phòng - an ninh; có tổ chức đảng và hệ thống chính trị vững mạnh; hoàn thành công nghiệp hoá, hiện đại hoá trước năm 2020.
“Mô hình kinh tế xanh là con đường ngắn nhất hướng tới sự phát triển bền vững, là sự lựa chọn của Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng, nhất là trong bối cảnh Hải Phòng đẩy mạnh thực hiện NQ32 của Bộ Chính trị…” - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Thành cho hay. | “Mới đây, kênh truyền hình Channel News Asia (CNA) xếp hạng Hải Phòng là một trong 6 thành phố đang nổi lên về sự phát triển bền vững của châu Á. Tiêu chí khi tôi trao đổi với một số hãng là họ nhìn vào thái độ, quyết tâm chính trị của các lãnh đạo khi xây dựng các chiến lược, quy hoạch tổng thể bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững. Nghĩa là bước đi ngày hôm nay không trở thành lực cản cho sự phát triển trong tương lai. Hải Phòng đã xây dựng bộ chỉ số về phát triển thành phố trong tương lai và đã xây dựng danh mục các dự án khuyến khích đầu tư và không khuyến khích đầu tư. Có dự án trị giá 300 triệu USD đầu tư vào thành phố nhưng Hải Phòng đã không chấp nhận. Bởi nếu như chấp nhận dự án này, chúng ta sẽ phải khắc phục hậu quả của nó về sau này liên quan đến công nghệ, liên quan tới chất thải môi trường, đến mục tiêu phát triển bền vững…” - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Thành nói. |