Vận hành thị trường điện đã bước đầu thành công. Ảnh: N.Thọ Thành công nhưng còn hạn chế
Tính tới thời điểm đầu tháng 9 này, tức sau hơn 1 năm đi vào hoạt động chính thức, thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực như hạ tầng công nghệ thông tin gồm phần cứng và phần mềm đã đáp ứng được các các yêu cầu cơ bản trong vận hành thị trường điện; công tác đào tạo nguồn nhân lực có nhiều cố gắng; đã tăng tính công khai, minh bạch trong công tác huy động nguồn điện; giá điện được hình thành trên quy luật cung cầu và được kiểm soát nên đã tránh được việc đẩy giá lên cao trong các tháng mùa khô, công tác thanh toán nhìn chung thực hiện tốt, số nhà máy tham gia thị trường và tỷ lệ điện năng thanh toán theo giá thị trường tăng dần.
Tuy nhiên, thị trường điện cũng đã bộc lộ một số điểm còn hạn chế, tính cạnh tranh trong thị trường còn thấp, các nhà máy điện trực tiếp chào giá mới chỉ chiếm 37,8% công suất lắp đặt toàn hệ thống; giá truyền tải điện còn thấp, làm hạn chế sự phát triển của lưới điện truyền tải, ảnh hưởng đến an ninh cung cấp điện, gây nghẽn mạch một trong số chế độ vận hành, quy trình đối chiếu và thanh toán còn phức tạp dẫn đến thời gian thanh toán kéo dài, công tác kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện thường xuyên và kỷ luật thị trường chưa nghiêm. Đặc biệt, hiện chưa có cơ chế cho các dịch vụ phụ trợ nên chưa khuyến khích các đơn vị tham gia, ảnh hưởng đến an ninh hệ thống, chất lượng điện năng. Và khi phát sinh các bất cập, các quy trình, quy phạm pháp luật chưa được cấp thẩm quyền xem xét bổ sung, sửa đổi kịp thời, dẫn đến các vướng mắc chậm được giải quyết.
Nhà máy đa mục tiêu sẽ tham gia
Để thị trường phát triển điện cạnh tranh tiếp tục hoạt động ổn định, đạt hiệu quả cao nhất, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì tìm nguồn kinh phí hỗ trợ để thuê các đơn vị tư vấn có năng lực và kinh nghiệm xây dựng bộ chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của các tổ máy phát điện, các nhà máy điện tham gia thị trường để phục vự việc xây dựng kế hoạch sản xuất, quản lý giá thành và điều hành thị trường điện.
Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ phải xây dựng chương trình đào tạo, tập huấn về xử lý cho các đơn vị tham gia thị trường trong đó có tổ chức diễn tập về các tình huống sự cố và các giải pháp khắc phục. Tổ chức diễn tập hàng năm xử lý các sự cố lớn xảy ra trong hệ thống điện, nếu không có các giải pháp kịp thời, đúng đắn có thể dẫn đến rã lưới, mất điện trong một khu vực lớn.
Bộ Công Thương cũng sẽ có trách nhiệm xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 41/2010/TT-BCT và các văn bản pháp lý liên quan để áp dụng chung cho các dự án nhà máy điện và khung giá phát điện của nhà máy nhiệt điện, làm cơ sở để đàm phán giá điện và ký hợp đồng mua bán điện. Tổ chức, điều hành để bảo đảm nhà đầu tư vào ngành điện có thể bù đắp được chi phí và mức lợi nhuận hợp lý, nhằm tạo điều kiện thu hút các thành phần kinh tế đầu tư phát triển điện lực.
Đặc biệt, theo như văn bản số 344/TB-VPCP về kiểm điểm tình hình thực hiện Thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải thì Bộ Công Thương sẽ chủ trì, phối hợp với EVN chuẩn bị các điều kiện, xây dựng các quy định cần thiết để từng bước thực hiện thí điểm và hình thành thị trường bán buôn cạnh tranh tại Việt Nam.
Theo EVN, thời gian tới, Tập đoàn sẽ đẩy nhanh công tác phát triển hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ vận hành hệ thống điện và thị trường điện, phục vụ tốt cho các đơn vị tham gia thị trường. Đảm bảo yêu cầu kế thừa hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin hiện đang sử dụng, đáp ứng, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế của hệ thống công nghệ thông tin tại các thị trường điện thành công trên thế giới. Phối hợp giữa hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin vận hành hệ thống điện SCADA/EMS với hệ thống vận hành thị trường điện.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải giao EVN tiếp tục chỉ đạo và chuẩn bị các điều kiện tiên quyết về kỹ thuật lẫn thương mại để sớm đưa các nhà máy điện hạch toán phụ thuộc trong các Tổng công ty phát điện, các nhà máy điện hạch toán phụ thuộc kể cả nhà máy đa mục tiêu tham gia thị trường phát điện cạnh tranh.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các đơn vị tham gia thị trường điện. Với các nhà máy tham gia thị trường điện phải tuyệt đối tuân thủ yêu cầu của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia để đảm bảo an ninh hệ thống.
Theo Dự thảo về Quyết định lộ trình, các điều kiện và cơ cấu ngành điện để hình thành và phát triển các cấp độ thị trường điện lực tại Việt Nam do Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ, thị trường điện sẽ chia thành 3 cấp độ.
Cụ thể, cấp độ 1 (đến 2014) là thị trường phát điện cạnh tranh; Cấp độ 2 sẽ thị trường bán buôn điện cạnh tranh (2015-2022) ; Cấp độ cuối cùng (từ sau năm 2022) là thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Trong đó, mỗi cấp độ đều thực hiện theo 2 bước thí điểm và hoàn chỉnh.
|